Nu we toch bezig zijn met het oude en het nieuwe, gaan nog even terug in de tijd, naar het oude jaar:

9 december 2022, de dag waarop Sylvia van Loenen een lezing hield over, jawel, het “Geheugen en het ouder worden”,

n.a.v. het boek van Daniel Levitin: 'Hoe ouder hoe beter' (2020).

Belangrijk is dat ouderen zoveel mogelijk in beweging blijven, met als aanrader hiervoor : neem een hond en blijf gezond.

Wandelen is altijd goed voor lijf en leden. Als voorbeeld hiervan noemde Sylvia  “ Het Zoutpad”, van Raynor Winn (2021).

De autobiografische beschrijving van het verhaal van een echtpaar, dat huis en haard verlaat, alleen met een tent en een rugzak het Zoutpad gaat lopen, de wereld opnieuw ontdekt, de schoonheid van de natuur en ontberingen en tegenslagen overwinnen. Zo extreem hoeven wij dat natuurlijk niet te doen, maar het zet een mens wel aan het denken.

Daarnaast: Vitamine B 12 en Omega 3 kunnen een welkome aanvulling voor ouderen zijn om hun gezondheid te ondersteunen.

 

De eerste lezing in het nieuwe jaar werd op 13 januari 2023 gehouden door Marianne van Arkel en het onderwerp is zo oud als het leven op aarde zelf, maar elke keer is er een nieuwe kijk op: “Rondom troost”.

 'Vertroostingen' (2022) van  Dirk de Wachter stond hierbij centraal.

Troost kan men op vele manieren zoeken en vinden: in de muziek, kunst,  literatuur, de natuur, maar het belangrijkste is de troost die je kunt vinden bij de ander, of de Ander.

Aan de hand van muziek, o.a. Bach: cantate BWV 21 en Leonard Cohen en  gedichten van o.a. Joost van den Vondel, Jacqueline van der Waals, Edith van Arkel, Wislawa Szymborska en uitspraken van filosofen als Levinas, Augustinus, Simone de Beauvoir, Spinoza en Plato illustreerde Marianne het begrip “troost”, een onuitputtelijk en veelzijdig onderwerp.

Dirk de Wachter, psychiater en zelf kankerpatiënt, vindt niet alleen troost in de kunst en muziek, maar vooral bij de ander: een blik, een aanraking, een ontmoeting. Rituelen spelen ook een belangrijke rol.

Schoonheid aan verdriet kunnen geven. Troost in de natuur en God.

 “ So come my friends, be not afraid

    We are so lightly here

    It is in love that we are made

    In love we disappear”. ( Leonard Cohen; uit: Boogie Street)

​

Van oeroude rituelen en opvattingen, naar de moderne hedendaagse en toekomstige tijd.

Angeline Martin confronteerde ons hiermee op 3 februari met een presentatie van het boek van Dave Eggers.: “De Cirkel” (2013)  is een Orwelliaanse roman. De hoofdpersoon Mae Holland werkt in het machtigste internetbedrijf ter wereld en bewerkstelligt dat iedereen slechts één online identiteit heeft.

Het boek roept vragen op over ons geheugen, onze geschiedenis, privacy, democratie en onze grenzen aan de kennis van de wereld.

In de discussie komt naar voren dat inmiddels Chat GPT zijn intrede in de nieuwe wereld heeft gedaan.

Grote veranderingen zijn vaak niet te overzien…

 

De maandelijkse dependance bijeenkomsten zijn niet alleen inspirerend wat betreft de lezingen en besprekingen van de casussen, zij hebben in de loop der jaren ook gezorgd voor een speciale vriendschapsband, die “organisch” ontstaan is en heel waardevol is.

​

Over vriendschap hield Lucy Weijsenfeld op 3 maart een lezing, n.a.v. het boek van Paul van Tongeren.: 'Doodgewone vrienden' (2021).

De grote vraag is: “Wat is eigenlijk vriendschap”?

Vriendschap zit ook in het woord 'filosofie': philia (vriendschap) met sophia (wijsheid). .Plato en Socrates schreven over vriendschap en ook Cicero en Aristoteles waren geboeid door dit onderwerp.

Laatst genoemde zou op zijn sterfbed gezegd hebben: ".. O, mijn vrienden, vriendschap bestaat niet”.  Augustinus schrijft: “Vriendschap is samen praten, doormaken van het hier en nu”  en Kant beschrijft drie aspecten van vriendschap: er is een vriendschap van  behoefte, smaak en gezindheid.

Vriendschap heeft ook een morele kwaliteit: van liefde en respect.

Als centraal begrip lijkt "wederkerige welwillendheid" een goede.

​

Min of meer naadloos liep deze lezing over in de film die op de studiemiddag getoond werd op 17 maart:

De film ”Presque”, van Alexandre Jollien en Bernard Campan uit 2022.

Een film over een bijzondere vriendschap tussen twee mannen, waarvan de een spastisch is. Een film met dynamiek en humor, waarover in kleine groepjes een boeiende nabespreking plaats vond.

 

De onderwerpen van de lezingen zijn “uit het leven gegrepen” en altijd gelieerd aan de Moderne Hermeneutiek.

​

Zo hoort vergeven ook bij het leven: Truus de Groot hield op 14 april hierover een boeiend verhaal met als leidraad het boek van  Desmond Tutu en Mpho A. Tutu: 'Het boek van vergeving" (2014).

We vragen voortdurend om vergeving, bidden elke week in de kerk het Onze vader, maar werkt dat wel? Het maakt de daad niet ongedaan en zoals Levinas schrijft : vergeten en herinneren zullen altijd blijven. Maar je kunt jezelf bevrijden van dat trauma door openheid en zo schuld en rouw te gaan voelen. Via een viervoudig pad wordt het proces van vergeving beschreven:

1. Het verhaal vertellen

2.  De pijn benoemen.

3.  Vergeving schenken

4.  de relatie vernieuwen of loslaten.

Er moet wel een wil zijn om te vergeven.

Begrippen die voor Tutu belangrijk zijn: Ubuntu of menselijkheid in relaties en dat er naast strafrecht ook herstelrecht is voor daders.

Als mensen kunnen vergeven hebben beide partijen daar voordeel van.